Allah’ın insanlığa rehber olarak gönderdiği vahiylerin sonuncusu Kur’an’ı okuyan bir kimsenin edineceği ilk intibalardan birisi, Kur’an’ın sürekli sorgulayıcı ve uyanık bir şuur inşaa etmeye çalıştığıdır. Kur’an’da her mevzu, insanı muhakeme yapmaya davet eden, kışkırtan bir ifadeyle başlar/biter. “İslam” kelimesinin “Allah’a teslim olma” manasına gelmesi muhatabı yanılgıya düşürmemelidir. Bu kör bir teslimiyet değildir. Bu kulun başka kullara veya kendine kul olmaktan kurtulmasıdır. Kulluk mukadderse en iyisi gerçek efendiye kul olmak değil midir?

İdeal olarak insandan beklenen, daimi bir tecessüs ile Allah’ın eşya ve olayalara gizlediği hikmetlere şahitlik yapmak, dersler çıkarmak, örnek almak ve böylece teslim olmaktır. İnsanlığın tasavvurunu bulandıran, muhakeme yapmama veya yanlış muhakeme yapma sonucu oluşmuş hak-batıl ortaklığına yani şirke düşmemek için temyiz gücü yüksek, selim bir aklın sahibi olmaktır.

İnsan için en değerli erdem sorumluluk şuuruna sahip olmaktır. Bunun aksi toplum için yıkımdır. En çok korkmamız gereken hiçbir sorumluluk duymayan insanlar yetiştirmek olmalıdır. İnsan içinde olduğu çevreye karşı çeşitli sorumluluklar yüklenir. Aile içinde ana/baba, evlat, kardeş, vb. olma durumuna göre sorumlulukları değişir. Bir okul/işyeri içinde öğrenci, öğretmen, idareci, hizmetli, vb. olma durumuna göre çeşitli sorumluluklar yüklenir. Mukim olduğu semtin sakinlerine ve komşularına karşı sorumlulukları vardır. Çevresi değiştikçe/genişledikçe sorumlulukları da çeşitlenir/artar. Bunu ilerletirsek, bir insan olarak başka insanlara karşı, hayvanlara karşı, dünyaya karşı sorumlulukları vardır. Ve tabi bir kul olarak Allah’a karşı sorumlulukları vardır.

Kur’an a göre kabul edilebilir en uygun üstünlük ölçüsü “Takva” dır.  Takva (Ar. i. vikâye’ den) korunmak, himaye etmek[1]. 1.Allah korkusuyla Allahın yasakladığı şeylerden, önce şirkten, sonra günahtan, günah ihtimali olan şüpheli durumlardan sakınmak. Sakınmak için titizlik gösterme, sorumluluk şuuruyla hareket etmek manalarını içerir. Bazı müfessirler Takvayı “Sorumluluk Bilinci” olarak çevirmişlerdir (M. Esed, M. İslamoğlu gibi) ki bizce de en güzel karşılık budur.

“Kötülük kötülüğün mayasıdır” prensibi gereği, bir çeşit sorumluluk ihlali başka çeşit sorumlulukların da ihlaline kapı aralar. Birçok alanda sorumluluklarını ihmal eden şahsiyetler toplum için en zararlı unsur haline gelirler.

Bu web sayfasının öncelikli amaçlarından biri, sorumsuz şahsiyetlerin yetişmesine yol açan, özellikle eğitim alanındaki yanlış tutum ve davranışlara dikkat çekmek ve öneriler sunmaktır. Allah muvaffak etsin…

 

—————————————–

[1] AYVERDİ, İlhan, “Misalli Büyük Türkçe Sözük”, İstanbul, Kubbealtı, (2008) 3.baskı.